Trudno o konwencję, która byłaby rozpoznawalna na równi z westernem. Opowieści o twardzielach w kapeluszach z szerokimi rondami przemierzających Zachód w poszukiwaniu zemsty, bogactwa, odkupienia lub właściwie czegokolwiek stanowią same w sobie odrębny gatunek, którego najmocniejszymi atutami są zazwyczaj wartka akcja bogata w strzelaniny i pościgi, charakterni bohaterowie, a przede wszystkim obraz dawno minionego świata, w którym zostało jeszcze wiele do odkrycia. Jest to jednocześnie konwencja dosyć ciasna, w obrębie której być może opowiedziano już wszystko. Jedyny powiew świeżości nastąpić może już tylko i wyłącznie z zewnątrz – stąd w ciągu ostatnich dwóch dekad obserwowało się próby kojarzenia westernu z fantastyką naukową (nawet z gatunku space opera), fantasy lub horrorem (a nierzadko nawet z wszystkim naraz). Również w mandze i anime western pojawiał się czasem, choć bardziej jako dekoracja niż sedno całej opowieści (przykładem może być choćby uwielbiany przeze mnie „Trigun”, który pod całą otoczką opowieści z pustynnego pogranicza był tak naprawdę science fiction). Oto dlaczego czymś nietypowym jest omawiana przeze mnie dzisiaj pozycja: „Green Blood”, pięciotomowa manga autorstwa Kakizaki Masasumiego. Jest ona po prostu czystej wody westernem – w dodatku, co dosyć dobitnie sugeruje tytuł, westernem z odrobiną irlandzkiej ikry.

Koniec wojny secesyjnej i początek rewolucji przemysłowej w Stanach Zjednoczonych był jednym z ważniejszych przyczyn napływu imigrantów z Europy, przybywających do odrodzonego kraju w poszukiwaniu nowego, lepszego życia. To nowe, lepsze życie, „amerykański sen“, zbyt często jednak okazywało się ucieczką z deszczu pod rynnę, w bagno ubóstwa, dyskryminacji, przemocy. Nowy Jork drugiej połowy XIX wieku rządzony jest przez bezlitosne gangi, na których poczynania przymyka oko przekupna władza. Kwitnie rozbój i prostytucja, toczy się ciągła wojna o strefy wpływów. Najgorsza jest szósta dzielnica, Five Points, teren zmagań Grave Diggers i Iron Butterflies oraz dom dwóch młodych półsierot z Irlandii, Luke'a i Brada Burnsów. Chłopcy przybyli do Ameryki wiele lat temu, niedługo po śmierci matki, starając się jakoś znaleźć dla siebie miejsce w protestanckim kraju, który nie pała sympatią do katolickich imigrantów. Młodszy, Luke, pracuje w dokach jako tragarz, utrzymując starszego Brada, który od dłuższego czasu nie może znaleźć dla siebie pracy. A przynajmniej tak myślą wszyscy wkoło, łącznie z młodszym bratem – po zmroku Brad przyjmuje bowiem tożsamość Grim Reapera, Ponurego Żniwiarza, jednego z najbardziej skutecznych zabójców na zlecenie Grave Diggers. Jego cena zawsze jest taka sama – dziesięć dolarów – zaś jego jedynym celem w życiu jest odnaleźć ojca... I posłać go do piachu.

Opowiedziana w pięciu zeszytach serii historia nie jest może szczytem oryginalności – to klasyczna westernowa opowieść o zemście i przemocy, ale też i nie dla fabuły sięga się po mangi pokroju „Green Blood”. Prym wiedzie tu przede wszystkim świetna, ostra kreska, kapitalne, szczegółowe i dynamiczne ilustracje, szczególnie scen starć, pojedynków i walk. Życie w Five Points jest przecież brutalne, jej mieszkańcy walczą często, trup się ściele, posoka bryzga na wszystkie strony... Wisienką na szczycie tortu są tu zajmujące całą stronę kadry będące komiksowym odpowiednikiem filmowych scen, w których akcja na chwilę przystaje, abyśmy mogli podziwiać w całej krasie sięgającego po broń lub zamierzającego się do oddania decydującego strzału bohatera. Całość buduje po prostu srogi klimat, aż chciałoby się zobaczyć to w formie anime!

Rzeczywistość Nowego Jorku z początków rewolucji przemysłowej przedstawiona w „Green Blood” jest ponura, przesycona seksem i śmiercią. O ile jednak śmierci nie brakuje, sceny golizny przedstawiono w sposób niepozbawiony decorum, sugestywny, ale nie odsłaniający zbyt wiele. Wciąż jest to zdecydowanie pozycja dla dorosłych czytelników, ale przy tym estetyczna i nieepatująca zbędną pornografią. Zdecydowanie dorosły jest tu za to język, tak bliski mowie kowbojów i bandytów, jak tylko możemy sobie to wyobrażać – bohaterowie bluzgają bowiem na potęgę. Czasami jest to odpowiednie, częściej sprawia wrażenie mocno wymuszonego, nie sposób jednak stwierdzić, że nie pasuje to do nastroju całości. Bo pasuje.

Jak przystało na western, przewijają się w „Green Blood” motywy nierówności, zemsty, społecznego odrzucenia, a nawet rasizmu – tym jednak, co świadczy o wyjątkowości tej pozycji, jest sposób ukazania tych zjawisk. Kakizaki Masasumi, jak przystało na Japończyka, wywodzi się z kręgu kulturowego, który wszystko to zna wyłącznie z opowieści, posiada więc na nie własne spojrzenie, zadziwiająco odrębne od naszego. Właśnie to „spojrzenie wędrowca” sprawia, że z pozoru prosta historia opowiedziana w serii okazuje się być dla czytelnika z Zachodu nie lada przygodą – i stanowi dla mnie jeden z najważniejszych powodów, dla których po „Green Blood” po prostu warto sięgnąć. Masasumi nie jest jednak turystą, który nie rozumie tego, co zobaczył – do rysowania swojej mangi znakomicie przygotował się merytorycznie, uzupełniając wiedzę czytelnika o pojawiające się czasami notki na temat tła rozgrywających się w jego historii wydarzeń, a nawet dając do rąk swoim bohaterom i antybohaterom dopracowaną po najdrobniejsze detale wyglądu autentyczną broń z epoki.

Finalny werdykt może być tylko jeden: „Green Blood” zdecydowanie wart jest poświęconego mu czasu. To klasyka westernu narysowana na nowo, w sposób zadziwiająco świeży i stylowy jak na gatunek, w którego obrębie wymyślono już chyba wszystko. Świetni, charakterni bohaterowie z łatwością wciągają czytelnika do swojego ponurego, niesprawiedliwego świata i nie pozwalają go opuścić aż do momentu, w którym poznamy finał ich losów. Ich historia, choć prosta, jest angażująca, pełna niespodziewanych zwrotów, opowiedziana z epickim rozmachem. Każdemu fanowi mangi, który cenił sobie choćby „Django. Unchained” (główne źródło inspiracji autora, jak sam przyznaje w posłowiu) czy dolarową trylogię Sergio Leone, pięciotomową serię Kakizaki Masasumiego mogę tylko i wyłącznie polecić.

W XXI wieku cywilizacja rozwija się tak szybko, że ciężko nadążyć za wszystkimi nowinkami technicznymi. Ludzie tworzą coraz nowsze wynalazki, by żyło nam się lepiej i szybciej. Lecz na świecie nadal istnieją tereny, do których cała ta nowoczesność nie dotarła. Jednym z takich miejsc jest odległa i odcięta od cywilizacji wyspa, którą zamieszkuje plemię Ruta. Jak poradzi sobie przyszły wódz plemienia w najbardziej rozwiniętym kraju na świecie, Japonii?

Ryoichiro, dwudziestosiedmioletni pracownik dziekanatu na Uniwersytecie Kojo, został wybrany przez samego rektora na opiekuna niezwykłego studenta z zagranicy. Ponieważ Qaltaqa nie zna ani słowa w języku japońskim czy angielskim i nigdy nie słyszał o takich cudach cywilizacji jak telewizor czy łazienka (chociaż japońskie łazienki nawet dla nas, Europejczyków, stanowią zagadkę), Ryoichiro musi czuwać nad nim niemal dwadzieścia cztery godziny na dobę i jest to dla niego nie lada wyzwanie. Nie zdaje sobie sprawy z tego, jakim zaskoczeniem dla przybysza są nasze przedmioty codziennego użytku. Plemię Ruta ma również własne zwyczaje, które dla Japończyka są szokujące i... zawstydzające? Mimo wielu barier dwójka bohaterów odnajduje wspólny język i wytwarza się między nimi silna więź.

„Mother's Spirit” to manga yaoi, jednotomowa, z przyczyn oczywistych przeznaczona dla dojrzałego czytelnika i głównie skierowana do żeńskiej części odbiorców. Jako „stary wyjadacz” tego typu gatunku ucieszyłam się na kolejny, nowy tytuł na polskiej scenie wydawniczej, zwłaszcza ze względu na oryginalną fabułę. Szkoda, że jest to tylko jednotomówka. Wydaje mi się, że gdyby manga była chociaż trochę dłuższa, akcja mogłaby się lepiej rozwinąć. Autor mógł skupić więcej uwagi na relacjach między bohaterami, bo wszystko stało się tak nagle. Brakowało mi również informacji o plemieniu, z którego wywodzi się Qaltaqa. Poznajemy jedynie kilka zwyczajów tam panujących oraz dowiadujemy się, że członkowie plemienia noszą dziwne maski. Mimo to nie jestem zawiedziona.

Postacie są ładnie narysowane, a to chyba najważniejszy aspekt w mangach yaoi, szczególnie Qaltaqa, opisywany mianem „młodego boga” i paroma innymi epitetami. Sama bym brała, czemu nie. Różnie bywa z tłem, czasem jest kilka stron, gdzie przedstawione są same sylwetki bohaterów, a czasem przeplatają się kadry, które są całkiem zgrabnie wykonane.

„Mother's Spirit” przyciąga wzrok swoją kolorową obwolutą, na której widnieje dwóch głównych bohaterów. Pod spodem, na samej okładce, z obydwu stron są krótkie, humorystyczne komiksy. Jedyne, co mnie razi, to określanie Qaltaqi „dzikusem”, a jego domu „buszem” (z tyłu w opisie fabuły), no ale domyślam się, że podobnie było w oryginale.

Jest to tytuł przeznaczony do dość wąskiej grupy odbiorców, więc jeśli nie przepadasz za miłością męsko-męską, to raczej trzymaj się z daleka. Jednak każdej miłośniczce tego gatunku jak najbardziej polecam.

Kiedy człowiek sięga po mangę, której bohaterami są uczniowie, może z pewnością oczekiwać całego mnóstwa kadrów wypełnionych przez krótkie spódniczki, zbliżenia na biusty i masy słodkich ujęć. O ślicznych i mrocznych chłopcach też zapomnieć nie może. Jeśli dorzucimy do tego klasyczne „on wspaniały i popularny, jej - szarej myszki - nie zauważa” otrzymamy przepis na szkolny romans. Chyba żem skuszeni szkocką kratą i nazwiskiem Kobiety-Ślimaka, sięgniecie po najnowszą mangę wydawnictwa Gindie „Kawaii Scotland”. Wówczas złapcie się mocno za swoje siedziska, bo czeka was absurdalna jazda bez trzymanki.

Dzielni Szkoci w końcu odzyskali niepodległość, pokonali kobiety i ich genderowską ideologię, dzięki czemu znów mogli zadbać o tradycyjne wartości i wykształcenie w zakresie tak niezbędnych czynności, jak gra na dudach czy rzut kłodą. W takich realiach przyszło dorastać głównemu bohaterowi mangi – Ukechanowi. Młodzieniec ten uczęszcza do liceum Azami na Zielonych Wzgórzach, gdzie uczy się jak być prawilnym Szkotem. W tydzień po rozpoczęciu roku szkolnego do jego klasy trafia nowy uczeń – Semesenpai – będący uosobieniem cech idealnego kilciarza (począwszy od włosów na klacie, przez znajomość wyższej matematyki, na doskonałych rzutach kłodą skończywszy). Oczywiście cała klasa wzdycha na widok tej chodzącej perfekcji, w tym oczywiście główny bohater, który niestety bardziej przypomina znienawidzoną i budzącą lęk kobietę niż męsko-męskiego Szkota. Jednak Ukechan się tym nie zniechęca i postanawia zdobyć uwagę wybranka swego serca.

I teraz zastanawiam się, jak najlepiej oddać słowami tę górę niedorzecznego absurdu i lukrowo-cukierkowej słodkości, które wręcz wypływają z objęć okładki? Za scenariusz odpowiadają wspomniana już przeze mnie Ilona Myszkowska (Kobieta-Ślimak) i Janina „Nina” Grzegorzek, a ja naprawdę chciałabym wiedzieć, jaką kawę z energetykiem obie panie mieszały podczas jego wymyślania, skoro powstało coś tak chichotogennego. Fabuła jest pełna klisz i drastycznego przerysowania, wypunktowania idiotyzmów i bezlitosnego wyśmiewania konwencji. Bo czegóż to mogą uczyć się w szkole najbardziej prawilni Szkoci, jak nie rzucania kłodą i płomiennej (dosłownie) gry na dudach. Autorki nie zapomniały o przeinaczeniu nawet najdrobniejszego szczegółu, w tym faktu, że matematyczna wartość kłody (niezbędna do obliczenia możliwości skrzyżowania kłody z owcą) jest zaskakująco bliska liczbie pi. O, a wspominałam o bracie Ukechana – Nekochanie, który jest Kotem-Szkotem? Dosłownie. Ma kocie uszka i ogon i wiotczeje jak się go podniesie. Ogólnie rzecz ujmując, przejawia całą masę kocich zachowań. Czy muszę dodawać coś więcej?

Jednak chyba największe pochwały należą się dla Katarzyny „Dranki” Stasiowskiej, odpowiedzialnej za stronę graficzną „Kawaii Scotland”. To właśnie jej zawdzięczamy obłędnie słodkie minki Nekochana czy niemal dziewczęcą urodę Ukechana. Niedorzeczności sytuacyjne to jedno, ale odpowiednie ich zobrazowanie to zupełnie inna para kaloszy. Właściwe wyważenie słodko-uroczych ujęć ozdobionych całą masą kwiatów i serduszek, szalonej mimiki twarzy ze wzrokiem maniaka na czele, po całkowitą normalność, pozwalającą się zwyczajnie pozachwycać, udało się Drance doskonale. Moim zdaniem grafiki idealnie oddają klimat całej historii, a jakością nie odbiegają od innych mang tego typu.

„Kawaii Scotland” jest tytułem uroczo niedorzecznym, nieco abstrakcyjnym i wywołującym całą masę reakcji, począwszy od szaleńczego śmiechu po pukanie się w czoło, przy niektórych pomysłach autorek. Jednak tak naprawdę żadne słowa nie oddadzą poziomu absurdu, z jakim zetkniemy się podczas czytania. Swoisty wspomagacz w postaci napoi wesoło-procentowych wydaje się być wręcz nieodzowny w trakcie lektury. Ale nie da się ukryć, że taki właśnie cel przyświecał wszystkim trzem paniom i muszę przyznać, że udało się im to znakomicie.